شخصیت غرق خود

طرفی که غرق خود است همواره خواهان تعریف و تمجید است. تشخیص گذاران سلامت روان روی بزرگسالانی که به شدت غرق خودشان هستند، تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته می گذراند. خودشیفته سه خصوصیت اصلی دارد (۱) خودش را بیش از حد مهم می داند، (۲) با تعریف و تمجیدهای دیگران مشغله ذهنی دارد و (۳) نمی تواند با دیگران همدلی یا آنها را درک کند. احتمالا می دانید که نارسیس شخصیتی در اسطوره های یونانی است – مرد جوانی که عمیقاً عاشق خود میشود و در نهایت در آبی که تصویرش را در آن تحسین می کرد، غرق می شود. این مصداق حال یک خودشیفته است عشق مفرط به خود که عشق ورزیدن حقیقی به دیگران را غیر ممکن می سازد طرف خودشیفته همان خصیصه ای را دارد که روانشناسان به آن «تصور خودبزرگ بینانه راجع به اهمیت خود میگویند خودشیفته در واقع مثل طاووس است که پیوسته در مورد توانایی ها و دستاوردهایش اغراق میکند و هیچ فرصتی را برای متوجه کردن دیگران به بزرگی خویش از دست نمی دهد. اگر طرف مقابلتان خود شیفته است دائم این احساس را در شما ایجاد می کند که صفات و دستاوردهای شما ارزش چندانی ندارند یا بی ارزش اند ـ البته گاهی اوقات این کار را با ظرافت تمام انجام میدهد برای مثال میگوید بگذار واضح بگویم که مردها از من چشم بر نمی دارند.آه عزیزم در مورد من فکر بد نکن) از یادتان باشد خودشیفته ها هشیارانه ظاهر سازی و مبالغه نمی کنند؛ بلکه واقعاً معتقدند آدم برتر خاص و باهوشی هستند.خودشیفته ها معمولاً با خیال موفقیت بی حد و حصر و قدرت و جلال بی پایان مشغله دارند. این خیالات گاهی در نهانخانه دل آنها است اما معمولاً گوشه ای از آنها را میشنوید و میبینید. اگر واکنش تان تصدیق نباشد آزرده و گاه عصبانی میشود چنین آدمی پیوسته لاف می زند و قمپز در میکند و از نظر دیگران متکبر و نفرت انگیز است. در ضمن چون اعتقاد دارد بسیار خاص و بی همتا است، سعی می کند با کسانی رابطه برقرار کند که از نظر او به نوعی خاص کامل و مشهورند. البته معنای این رفتار آن است که با شما قرار گذاشته چون شما را جذاب ثروتمند و موفق دیده است به عبارتی، یک نوع هماهنگی نسبتاً موجه (هرچند احتمالاً نه کامل) با بزرگی او داشته اید. در واقع شما قاب عکسی برای شاهکار نقاشی با ویترین آرایی او هستید خودشیفته ممکن است نزد بهترین، با سرترین پزشکان، حسابداران و آرایشگران برود چون مراجعه به آنها حس ارزشمندی اش را تقویت می کند. عاشق خود شیفته بسیار متوقع و شاید طاقت فرسا است چون یکسره و به شدت توجه تحسین و تعریف میخواهد به این سیاق عملاً یک کودک است عزت نفس او بسیار شکننده است و نیاز سیری ناپذیر به ارزیابیهای مثبت دارد. اگر حتی موقتاً از تحسین و تمجید او دست بردارید، هزینه گزافی بابت آن خواهید پرداخت و عصبانی و ترش رو می شود، لب و لوچه اش را ور می چیند یا حتی حرفهای نیشدار و طرد کننده خواهد زد. استحقاق یا انتظار برخورد و توجه از نشانه های اصلی شخصیت خودشیفته است. خودشیفته صرف نظر از شرایط فرض میکند دیگران به او الطاف ویژه خواهند کرد و قوانین و قواعد در مورد دیگران یعنی آدمهای معمولی کاربرد دارند. اگر مدیریت رستوان با یک آشنایه او لطف ویژه نکند، تعجب میکند و عصبانی میشود برای مثال ظرف خود شیفته شما انتظار دارد دیگران از این که او دیر به فلان مهمانی با محفل آمده ناراحت نشوند چون دیگران باید منتظرش بمانند یا اگر حرف کسی را قطع کرد ناراحت نشود چون حرف او مهمتر است. توجه نکردن به استحقاق خودشیفته بی شک به نوعی تنبیه با اختلاف رابطه ای ختم می شود. خودشیفته علاوه بر تکبر خود خواهی برافاده بودن و بنده نوازی و تفقده یک نقص رابطه ای دیگر هم دارد که با هر مقدار مهربانی و صبر نمی توانید بر آن غلبه کنید و آن هم نقص همدلی است. شخصی که غرق خودش است واقعاً نمی تواند نظر شما را درک کند یا برای احساسات. تجربیات و امیال شما ارزش قائل شود و آنها را بفهمد به عبارت دیگر، خودشیفته از تقابلهیجانی عاجز است یعنی نمیتواند دنیا را از دریچه چشم دیگری ببیند و حتی اگر ببیند.نیازها و تجربه هایش به سرعت او را دوباره مدعی محور بودن می کنند. خودشیفته همواره به دیگران حسادت می ورزد (هر چند سعی می کنند آن را بپوشاند )و فرض را بر این می گذارد دیگران به او حسادت میکنند خودشیفته ها خود را بیش از دیگران لایق ثروت و موفقیت میدانند و پیوسته روی نقاط ضعف و کوتاهی های اطرافیانشان انگشت میگذارند تا برتری خود را برجسته کنند.سرانجام این که شخصی خودشیفته در برابر آنچه به آن رنجش خود شیفته میگویند. آسیب پذیر است رنجش خودشیفته وقتی رخ میدهد که عزت نفس شکننده خودشیفته تهدید یا رو می شود این رنجش میتواند ناشی از به خطر افتادن تصویر خود بزرگ بینانه ای باشد که از خود دارد.

بنابر این، وقتی طرف از تحسین خود شیفته فرمی ماند یا رفتاری در خور او انجام نمیدهد و ارزیابیهای خود بزرگ بینانه او از خودش را زیر سؤال میبرد، خودشیفته احساس می کند به او حمله شده یا او را تحقیر کرده اند. در چنین شرایطی، با ترش رویی کناره گیری می کند، خشمگین می شود تحقیر می کند یا حملات کلامی (و در برخی موارد، فیزیکی) متقابی کینه توزانه می کند.

چه چیزی یک نفر را خود شیفته میکند؟
کودک چگونه به بزرگسال خودشیفته مبدل میشود؟ برای تشخیص نهایی اختلال شخصیت خودشیفته دو روش تکراری وجود دارد. روش اول تشخیص خودشیفتگی اولیه است. در خودشیفتگی اولیه پدر و مادر اشخاص خودشیفته فرزند خود را می پرستند، آنها مکررا و بسیار خالصانه در مورد فرزندشان اغراق میکنند و برآورد تحریف آمیزی از توانایی های او میدهند (مثل او «عالی»، «کامل» یا «بهترین است البته همه پدر و مادرها معتقدند. بچه های شان اعجاب آور و خاص اند ولی پدر و مادر اشخاص خودشیفته به فرزندشان یاد نمی دهند هر آدمی نقاط آسیب پذیر، ضعف و نقصهایی هم دارد. همچنین چون از بیان و انتقال نیازها و علائق مجزایی خود در می مانند به خودشیفته در حال شکوفایی اجازه می دهند باور کند طرف خ دیگران آمده اند تا به بزرگی او توجه کنند به این ترتیب کودک به تعریف و تمجید مستمر انی به الوت وابسته میشود و ارزیابی های غیر واقع بینانه والدین اش را درونی می کند. البته وقتی کودک به بزرگسالی میرسد از دیگران از جمله از شما که طرف عشقی او هستید ـ انتظار دارد این تحسین و تعریف نا مشروط را ادامه دهند.
دومین نوع خودشیفتگی بزرگسالان خودشیفتگی جبرانی است در این نوع خودشیفتگی که کاملاً هم رایج است خودشیفته برای جبران یک سوء استفاده یا سوء رفتار شدید یا مورد غفلت واقع شدن در دوران کودکی دچار اختلال میشود در چنین مواردی کودک چنان ناامیدانه برای خود متأسف میشود که تنها گزینه اش ناامیدی (افسردگی بالینی یا خود بزرگ انگاری خواهد بود جبران خودشیفته گون برای کودکی که مورد سوء استفاده قرار می گیرد برخوردهای توهین آمیزی با او میشود یا عملاً مورد د غفلت واقع می شود، کاملاً انطباقی محسوب میشود کودکی که با او درست رفتار نشده با راهبرد انکار و خود بزرگ انگاری می تواند واقعیت غم انگیز را قابل تحمل کند البته وقتی این کودک که مراقب خود و در حال جبران است به بزرگسالی می رسد خودشیفتگی او سفت و سخت و جزء ناهشیارانه ای از وجودش شده است. در ۵۰ تا ۷۵ درصد موارد خودشیفته ها مرد هستند.