زمانی که سردرد داریم برای بهبود آن از آسپرین استفاده میکنیم و اطمینان داریم سردرد با احتمالاً در حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از مصرف آسپرین از بین میرود همچنین مطمئنیم اگر سردردمان ٣ یا ٤ ساعت بعد دوباره خود کرد برای بر طرف کردن آن ممکن است از تعداد بیشتری قرص آسپرین استفاده کنیم این داستان آشنا در شاخه ای از داروشناسی که فارماکوکینتیک نام دارد چهار مرحله اساسی را به تصویر میکشد. با استفاده از مثال ،آسپرین چهار مرحله ای که ذکر شد به شرح زیر میباشند:۱- جذب آسپرین به بدن پس از بلعیده شدن قرص
۲- توزیع آسپرین در سرتاسر بدن اگر مادری باردار و بیمار باشد و قرص آسپرین مصرف کند این مورد شامل جنین ولی نیز می شود).
۳- سوخت و ساز( رفع مسمومیت یا بی اثری )داروی آسپرین که برای رفع درد مورد مصرف قرار گرفته است بعد از مدتی که از مصرف دارو گذشت دیگر تأثیر خاصی را بر بدن اعمال نخواهد کرد.
۴- دفع واقع متابولیت داروی مصرف شده که معمولاً از طریق ادرار صورت می گیرد.
فارماکوکینتیک چگونه میتواند برای تعیین دوره زمانی اثر گذاری داروها، مورد استفاده قرار گیرد.
دانش فارماکوکینتیک همراه با اطلاع از مقدار تجویز به تعیین میزان غلظت آن در گیرنده اش و “شدت تأثیر دارو بر آن در یک دوره زمانی کمک میکند ،بنابراین فارماکوکینتیک در ساده ترین شکل خود به عنوان دوره زمانی که طول میکشد تا دارو اثر خود را بر جای بگذارد تعریف میشود. منظور زمانی است که اثر گذاری دارو شروع شده و تا اتمام اثر بخشی آن طول می کشد. معمولاً این دوره زمانی به مدت زمانی اطلاق میشود که لازم است دارو به بالاترین و پایینترین میزان خودش در محل مورد نظر برسد.
ریشه “کیتیک” در واژه ” فارماکوکینتیک بر حرکت و زمان دلالت دارد .جذب دارو
”
اصطلاح جذب دارو به مراحل و مکانیسمی اشاره دارد که در طی آن دارو از خارج وارد جریان خون می شود. برای هر دارو علت تجویز مقدار مصرف دارو و شکل مصرف آن که می تواند بـه صورتهای (مایع، قرص، کپسول ،تزریق چسب پوستی اسپری یا به صورت آدامس باشد بایـد) بـه گونه ای مورد انتخاب قرار بگیرد که به لحاظ دارو شناختی محل اثر و استمرار اثر آن در یک دوره زمانی و میزان اثر آن را در برگیرد داروها عمدتاً با یکی از شش روش زیر تجویز میشوند:
اغلب داروها در پزشکی به دو یا حتی به نام شناخته میشوند پیچیده ترین اسم برای یک دارو نام ساختمانی” آن است، که به صورت دقیق ساختار شیمیایی آن را در قالب کلمات مشخص می.کند در این کتاب اسامی شیمیایی داروها مورد استفاده قرار نگرفته اند.
از طریق دهان( بلعیده شدن توسط دهان).
از طریق مقعد (دارو شیاف در مقعد گذاشته میشود).
تزریقی به (صورت مایع و از طریق تزریق با سوزن و سرنگ انجام میشود). استنشاق( به صورت گاز توسط ریه،ها به شکل بخار یا به صورت اجسام ریزی که در دود یا ذرات گاز مخلوط در هوا هستند )استنشاق می شود.
جذب از طریق پوست (معمولاً به شکل داروهایی که به پوست چسبانده میشوند).
جذب توسط غشای مخاطی از طریق انفیه یا استنشاق کردن دارو که توسط مخاط بینی یا
دهانی جذب میشود.