ملاک های ۵-DSM برای اختلال کاستی توجه / بیش فعالی

الگوی مداوم بی توجهی و یا بیش فعالی – تکانشگری که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد میکند به صورتی که با (۱) و یا (۲) مشخص میشود: ۱.بی توجهی شش نشانه ز زیر یا تعداد بیشتر دست کم به مدت ۶ ماه تا حدی ادامه می یابند که با سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیتهای اجتماعی و تحصیلی شغلی تأثیر منفی میگذارند: توجه نشانه ها صرفاً جلوۀ رفتار نافرمانی لجبازی ،خصومت یا ناتوانی در درک کردن. تکالیف یا دستورالعملها نیستند برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷ساله و بالاتر) حداقل پنج نشانه ضروری است.

۱) اغلب نمی تواند به جزئیات توجه دقیق کند یا در تکالیف درسی، در محل کار، یا هنگام فعالیتهای دیگر اشتباهات بی دقت میکند (مثلاً جزئیات را نادیده می گیرد یا از دست میدهیم کار بی دقت است اغلب در حفظ کردن توجه در تکالیف یا فعالیت های بازی مشکل دارد (مثلاً در متمرکز ماندن هنگام سخنرانی ها گفتگوها با روخوانی طولانی مشکل دارد اغلب به نظر می رسد که وقتی مستقیماً با او صحبت میشود گوش نمیدهد (مثلاً به نظر می رسد که ذهن جای دیگر است حتی در غیاب هرگونه حواسپرتی واضح) ۲)اغلب دستورالعمل ها را دنبال نمیکند و نمیتواند تکالیف درسی کارهای عادی و روزمره یا وظایف را در محل کار کامل کند مثلاً تکالیف را شروع میکند اما به سرعت تمرکز خود را از دست میدهد و به راحتی از موضوع متحرف میشود …. اغلب در سازمان دادن به تکالیف و فعالیتها مشکل دارد مثلاً به سختی میتواند تکالیف پشت سرهم را مدیریت کند؛ به سختی میتواند لوازم و متعلقات را منظم نگه دارد؛ کار آشفته و نامنظم است؛ مدیریت زمان نامناسب دارد نمیتواند موعدها را برآورده کند. ۳)اغلب از پرداختن به تکالیفی که به تلاش ذهنی مداوم نیاز دارند اجتناب میکند، از آنها بیزار است یا مایل به انجام دادن آنها نیست مثل درسی یا تکالیف خانگی؛ در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان آماده کردن گزارشها پر کردن فرمها، بازبینی مقالات طولانی) اغلب لوازم لازم برای تکالیف و فعالیتها را گم میکند مثل لوازم مدرسه مدادها کتابها ابزارها، کیفها کلیدها دفترچه عینک تلفنهای موبایل .. ۴)اغلب به وسیله محرکهای نامربوط به راحتی حواسپرت میشود در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان میتواند افکار نامربوط باشد ۵) اغلب در فعالیتهای روزمره فراموشکار است مثل انجام دادن کارهای روزمره پی فرمان کسی رفتن در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان جواب دادن به تلفن پرداختن صورتحساب ها، سر قرار حاضر شدن). ۲) بیش فعالی و تکانشگری شش نشانه زیر یا تعداد بیشتر دست کم به مدت ۶ ماه ادامه می یابند که ا سطح رشد ناهماهنگ هستند و بر فعالیتهای اجتماعی و تحصیلی شغلی مستقیماً تأثیر منفی می گذارند توجه نشانه ها صرفاً جلوه رفتار نافرمانی لجبازی خصومت یا ناتوانی در درک کردن تکالیف یا دستورالعمل ها نیستند برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷) ساله و بالاتر حداقل پنج نشانه ضروری است. اغلب دستها و پاها بی قرارند و در صندلی خود وول می خورد. ب )در موقعیتهایی که نشسته ماندن انتظار میرود اغلب صندلی خود را ترک میکند (مثلاً محل خود را در کلاس، اداره یا محل کار دیگر یا موقعیت های دیگری که باقی ماندن در محل ضرورت دارد، ترک میکند. س)اغلب در موقعیتهای نامناسب می دود یا از اثاثیه بالا می رود. (توجه: در نوجوانان یا بزرگسالان، ممکن است به احساس بی قراری محدود باشد). د) اغلب نمی تواند ساکت بازی کند یا به فعالیتهای اوقات فراغت بپردازد. اغلب در حال جنب و جوش است طوری عمل میکند گویی موتوری او را به حرکت : وامی دارد مثلاً نمی تواند برای مدت طولانی آرام باشد یا از آرام بودن ناراحت است مثل زمانی که در رستوران یا جلسات است ممکن است دیگران احساس کنند که او بی قرار است یا به سختی میتوان پا به پای او رفت اغلب بیش از اندازه صحبت میکند. اغلب قبل از اینکه سؤالی کامل شده باشد پاسخ را از دهان میپراند (مثلاً جملات افراد را کامل میکند نمیتواند در گفتگو منتظر نوبت بماند اغلب منتظر نوبت ماندن برایش دشوار است( مثل زمانی که در صف منتظر است). اغلب مزاحم دیگران میشود برای مثال وسط ،گفتگوها بازیها یا فعالیتها می پرد؛ ممکن است از لوازم دیگران بدون اجازه گرفتن استفاده کند؛ در مورد نوجوانان و بزرگسالان، ممکن است مزاحم کار دیگران شود B چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی تکانشگری قبل از ۱۲ سالگی وجود دارند. …. چند نشانه بی توجهی یا بیش فعالی – تکانشگری در دو موقعیت یا بیشتر وجود دارند (مثلاً در خانه مدرسه یا محل کار با دوستان یا خویشاوندان در فعالیتهای دیگر دلیل روشنی وجود دارد مبنی بر اینکه نشانه ها در عملکرد اجتماعی تحصیلی یا شغلی اختلال ایجاد میکنند یا کیفیت آن را کاهش میدهند

نشانه ها منحصراً در طول دورۀ اسکیزوفرنی یا اختلال روان پریشی دیگر روی نمی دهند و اختلال روانی دیگری مثل اختلال خلقی اختلال اضطرابی اختلال تجزیهای اختلال شخصیت، مسمومیت یا ترک مواد آنها را بهتر توجیه نمی کند.

درمان و نتایج:

کودکان مبتلا به بیش فعالی در جامعه پزشکی طرفداران زیادی دارد؛ یک زمینه یابی معلوم کرد که برای ۴۰ درصد کودکان کلاس هفتم دبیرستان و ۱۵ درصد کودکان دبیرستانی سالهای بالاثر مبتلا به مشکلات هیجانی و رفتاری و بیش فعالی، دارو، عمدتاً ریتالین (متیل فنیدیت) که نوعی آمفتامین است ،تجویز شده بود در واقع پرستاران مدرسه برای بیش فعالی بیش از هر مشکل سلامتی مزمن دیگری داروی روزانه تجویز میکنند ای جالب اینکه پژوهش نشان داده است که آمفتامین ها تأثیر آرام کننده بر کودکان دارند . درست برخلاف آنچه از تأثیرات آنها بر بزرگسالان انتظار می رود .این داروی محرک، بیش فعالی و حواسپرتی کودکان مبتلا به بیش فعالی را کاهش میدهد و در عین حال، هوشیاری آنها را بالا می برد . در نتیجه، آنها اغلب می توانند در مدرسه خیلی بهتر عمل کنند .فاوا : نتیجه گرفت که ریتالین اغلب مقدار پرخاشگری در کودکان مبتلا به بیش فعالی را کاهش می دهد. در واقع بسیاری از کودکانی که رفتارشان در کلاس های عادی مقبول نبوده است، وقتی این دارو را مصرف میکنند می توانند به شیوه نسبتاً عادی عمل کرده و پیشرفت کنند. در یک تحقیق پیگیری ۵ ساله، گزارش دادند. کودکان مبتلا به بیش فعالی که دارو مصرف میکردند از کودکان درمان نشده در نشانه های گزارش شده توسط معلم بهبود بیشتری نشان دادند. با این حال ریتالین چند عارضه جانبی دارد:کاهش جریان خون به مغز، که می تواند به توانایی تفکر معیوب و نقصان حافظه منجر شود؛ کاهش جریان خواست اختلال در هورمون رشد که به توقف رشد در بدن و مغز کودک می انجامد؛ بی خوابی نشانه های اختلال در روان پریشی و موارد دیگر گرچه آمفتامین ها بیش فعالی را درمان نمی کنند اما نشانه های رفتاری را در تقریباً نیمی تا دو سوم مواردی که دارو برای آنها موجه به نظر می رسیده، کاهش داده اند. معلوم شده که ریتالین در درمان کوتاه مدت بیش فعالی مؤثر است دو نوع جدیدتر دارو وجود دارد که با عنوان آزاد شدن ممتد متیل فنیدیت (کونسرتا) به آنها اشاره می شود که فواید مشابه دارند، ولی مقادیر خوراک آنها با سبک زندگی نوجوان تناسب بهتری دارند . در سالهای اخیر دو داروی دیگر برای درمان بیش فعالی مورد توجه قرار گرفته اند. پمولین از لحاظ شیمیایی با ریتالین بسیار تفاوت دارد؛ این دارو با بهتر کردن پردازش شناختی تأثیرات مفیدی بر رفتار کلاسی دارد و عوارض جانبی آن کمتر است . استرا اترا (آتوموکستین) ، گزینه درمان کنترل نشده که به راحتی می توان آن را تهیه کرد ،داروی غیر محرک تأیید شده توسط FDA است. این دارو نشانه های ADHD را کاهش می دهد اما شیوه تأثیر آن کاملاً شناخته نشده است. عوارض جانبی این دارو کاهش اشتها، تهوع، استفراغ هستند. ایجاد بیرگان گزارش شده است، و FDA (۲۰۰۴) در مورد احتمال صدمه کبد در اثر مصرف استراترا هشدار داده است. گرچه معلوم شده استراترا برخی از نشانه های بیش فعالی را کاهش میدهد ولی برای ارزیابی اثر بخشی و عوارض جانبی بالقوه آن به تحقیقات بیشتری نیاز هست همکاران، داروی دیگری که نشانه های تکانشگری و بیش فعالی را در کودکان مبتلا به ADHD کاهش می دهد آدرال ” است. این دارو ترکیبی از آمفتامین و دکستر و آمفتامین است؛ با این حال، پژوهش حکایت دارد که آدرال هیچ امتیاز یا نتایج بهتری بر ریتالین یا استراترا ندارد . گرچه تأثیر دارویی کوتاه مدت داروهای محرک بر نشانه های کودکان بیش فعال کاملاً ثابت شده است اما هنوز تأثیرات بلند مدت آنها معلوم نیست گزارش دادند که تحقیقات نتوانسته اند نشان دهند که دارو در بلندمدت تأثیرات مفید دارد. برای مثال شباهت دارویی ریتالین و کوکائین باعث شده است که چند پژوهشگر درباره استفاده از آن برای درمان بیش فعالی نگران شوند. مصرف تفریحی ریتالین مخصوصاً توسط دانشجویان، گزارش شده است، چند زمینه یابی را شرح میدهد که در آنها دانشجویان ریتالین را سوء مصرف کرده بودند. برای مثال در یک زمینه ،پایی ۱۶ درصد دانشجویان در یک دانشگاه از مصرف ریتالین خبر دادند و در تحقیق دیگری ۱/۵ درصد جمعیت زمینه یابی شده گفتند که ظرف ۳۰ روز گذشته ریتالین را برای مقاصد تفریحی مصرف کرده اند برخی دانشجویان در داروهای تجویزی دوستان خود به عنوان وسیله ای برای نشته شدن سهیم می شوند متخصصان ترجیح میدهند از مداخله های روان درمانی (روانشناسی ) همراه با داروها استفاده کنند.